ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ျမတ္ သမိုင္းေႀကာင္း

                        

ကမာၻေပၚရွိ အျမင့္ဆံုး ဘုရားေစတီ မွာ ၃၂၆-ေပ ရွိေသာ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ ပင္ျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ သိဂၤုတၱရ ကုန္းေတာ္ေပၚတြင္ တည္ရွိသည္။ ေလးဆူဓာတ္ပံု ေရႊတိဂံု ဟုလည္း ေခၚတြင္ခဲ့ႀကသည္။ ေစတီ အစ ေရႊတိဂံု က ဟုလည္းေခၚဆို ခဲ့ၾကသည္။

တည္ေနရာ..... ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သိဂၤုတၱရ ကုန္းေတာ္။
ဉာဏ္ေတာ္.......ဖိနပ္ေတာ္မွ စိန္ဖူးေတာ္ထိ (၃၂၆) ေပ
ေက်ာ္ၾကားမႈ.......အေစာဆံုး ေစတီေတာ္ႀကီး။
       (ကမာၻ႕အံ့ဘြယ္)

အမည္ေခၚတြင္ပံု

****************

ရန္ကုန္တုိင္း ကုိ မြန္လူမ်ဳိး တုိ႔သည္ ဒဂုံတုိင္း ဟု  ေခၚဆို သမုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဒဂုံ တုိင္းမွာ တည္ထားေသာ ဘုရားျဖစ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ဒဂုံတုိင္း ကဘုရား ဟု ေခၚေ၀ၚေျပာဆုိ ခဲ့ၾကသည္။ မြန္ ဘာသာျဖင့္ က်ာ္လဂုင္ ဟုေရးသားျပီး က်ဳိက္လဂုံ ဟုအသံထြက္ ဆုိခဲ့ၾကသည္။ တတိယျမန္မာနုိင္ငံကုိ တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ အေလာင္းမင္းတရားၾကီး လက္ထက္တြင္ မြန္ တုိ႔ကုိ တုိက္ခုိက္ေအာင္ျမင္ျပီးေနာက္ ဒဂုံ ကုိ ရန္ကုန္ ဟု အမည္ နာမ ေျပာင္းလဲ ေခၚဆိုခဲ႔ႀကသည္။ က်ဳိက္လဂုံ ကုိ က်ဳိက္ဒဂုံ ဟု ေခၚဆုိၾကသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ က်ဳိက္လဂုံ(သုိ႔) က်ဳိက္ ဒဂုံသည္ ျမန္မာျပည္ ၏ မူပုိင္ သေကၤတ အျဖစ္ေက်ာ္ၾကား လာခဲ့သည္။ မူပုိင္က်ဳိက္ ဆုိေသာ စကားလုံးေနရာ တြင္ ေရႊနုိင္ငံ (Golden land) ကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ေရႊ ဆုိေသာ စကားလုံးျဖင့္ အစားထုိး ခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႔ အတူ လဂုံ လုိလုိ ဒဂုံ လုိလုိ ျဖစ္ေနေသာ စကားလုံးကုိ လည္း တိဂုံ ျဖင့္ အတည္ျပဳေပးလုိက္ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ က်ဳိက္လဂုံ ကို  ျမန္မာျပည္တြင္း မွာ သာမက ကမာၻ ႔ တ၀ွမ္းလံုး မွာ ေရႊတိဂုံ ဟူေသာ အမည္နာမျဖင့္ ေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။

သမိုင္းေၾကာင္း

*****************

သဗၺညဳ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ေဗာဓိပင္ရင္း သတ္ၱဌာန၌ (၇)ရက္စီ အလွည့္က်စံေတာ္မူၿပီး (၄၅)ရက္ သီတင္းသုံး ေနထိုင္ေတာ္မူ ခဲ့သည္။ ဤသို႔ ေနထိုင္ေတာ္မူ (၄)ရက္ျပည့္ေျမာက္ၿပီး ေနာက္ တစ္ေန႔၌ ““ရာပဒတန္သတ္ၱဟ”” ျဖစ္သည့္ လင္းလြန္းပင္ရင္း၌ သီတင္းသုံး စံေတာ္မူစဥ္ကာလျဖစ္သည္။

ကုန္သည္ညီေနာင္

*****************

ထိုစဥ္ ကာလ၌ မြန္တုိ႔ ဌာေန၊ ဥကၠလာပ မင္းႀကီး၏ ႏိုင္ငံေတာ္ တြင္ ပါ၀င္ေသာ အသိၪၥနၿမိဳ႕၌ သု၀ဏၰအမည္ရွိေသာ သူေဌးႀကီး တစ္ဦးရွိေလသည္။ ထိုသူေဌးႀကီး တြင္ တပုႆႏွင့္ ဘလႅိက ဟူေသာ သားႏွစ္ေယာက္ ရွိေလသည္။ ထို ညီေနာင္ တို႔သည္ ကုန္သည္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၎ကုန္သည္ ညီေနာင္ တို႔သည္ ကုန္မ်ား ကို သေဘၤာျဖင့္ တင္ေဆာင္ကာ မဇ်ၥိမေဒသ သို႔ ကုန္ေရာင္း သြားၾကသည္။ 

 မဇ်ၥိမေဒသ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္း သို႔ ေရာက္ေသာ အခါ သေဘၤာ ကို ဆိုက္ကပ္ေက်ာက္ခ် ၍ ကုန္မ်ားကို လွည္း အစီးေပါင္း (၅၀၀)ေပၚ သို႔ တင္ေဆာင္ ကာ မဇ်ၥိမေဒသ၌ လွည့္လည္ေရာင္းခ်ၾကသည္။ တဖုႆ ႏွင့္ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္အဖြဲ႕သည္ ေဗာဓိပင္အနီးသို႔ ေရာက္ရွိ လာခဲ့ၾက၏။ ကုန္သည္တို႔ သည္ မဟာေဗာဓိပင္ အနီးသို႔ေရာက္ၿပီး တစ္ေန႔ သို႔မဟုတ္ တစ္ည၌ ႐ုကၡစိုးနတ္သည္ ကုန္သည္ညီေနာင္အား ကိုယ္ထင္ျပခဲ့၏။ ကုန္သည္ညီေနာင္တို႔သည္ ႐ုကၡစိုးနတ္အား ျမင္လွ်င္ အံ့ၾသသြားၾက၏။ အသင္မည္သူနည္း ဟုလည္းေမး၏။

႐ုကၡစိုးနတ္က .`အေမာင္တို႔ နားေထာင္ေလာ့ ကၽြႏ္ုပ္က တျခား မဟုတ္၊ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ဟိုးဘ၀က အေမာင္တို႔ႏွင့္ ေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ဟိုးေရွးေရွး ဘ၀က ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္မ်ား ျပဳခဲ့သူ ျဖစ္သျဖင့္ ယခု ဘ၀တြင္ ႐ုကၡစိုးနတ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အေမာင္ တို႔ ယခု ကၽြႏု္ပ္ သင္တို႔ထံ သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္မွာ သင္တို႔ႏွင့္ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ယခင္ ဘ၀ကေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္ ဖူးသူ ျဖစ္သျဖင့္ သင္တို႔အား အက်ဳိးျပဳရန္ ကၽြႏု္ပ္ ကိုယ္ထင္ျပရျခင္းျဖစ္သည္ အေမာင္တို႔´ဟုေျပာသည္။ 

ကုန္သည္ညီေနာင္က `အသင္က မည္သို႔ အက်ဳိးျပဳဖို ႔လာသနည္း´ဟု ႐ုကၡစိုးနတ္ ကို ေမး၏။ ထိုအခါ ႐ုကၡစိုးနတ္ က`နားေထာင္ေလာ့ အေမာင္တို႔ ကၽြႏ္ုပ္ သင္တို႔အား အက်ဳိးျပဳသည္ ဆိုသည္မွာ အျခား မဟုတ္ပါ။ ေျပာရလွ်င္ အေမာင္တို႔ ယခု ေရာက္ရွိေနသည့္ မဇၩိမေဒသတြင္ သုံးေလာကထြဋ္ထား ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား ပြင့္ေတာ္မူၿပီး လင္းလြန္းပင္ေျခရင္း တြင္ သီတင္းသုံး စံေတာ္မူေနတာ မို႔ အေမာင္တို႔ သြားေရာက္ ပူေဇာ္ေလာ့ အေမာင္တို့'ဟု ရုကၡစိုးနတ္မင္းက တိုက္တြန္း လမ္းညႊန္ လိုက္တယ္။ 

 ထိုစကား ကိုႀကားလွ်င္ျဖင့္ တဖုႆႏွင့္ ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ ညီေနာင္တို႔ သည္ အလြန္တရာ ၀မ္းေျမာက္ၾကည္ႏူးသြားၾက၏။ ခ်က္ျခင္းပင္ “ဒါဆိုလွ်င္ ကၽြႏ္ုပ္တို့အား လမ္းညႊန္ျပသေပးပါ ႐ုကၡစိုးနတ္မင္း” ဟုေျပာ၏။ “ေကာင္းၿပီ ၊ အေမာင္တို႔၊”ထို႔ေနာက္ ႐ုကၡစိုးနတ္သည္ တဖုႆႏွင့္ ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္တို႔အား ဘုရားရွင္ သီတင္း သုံးရာ လင္းလြန္း ပင္အား လမ္းညႊန္ျပခဲ့၏။ ထိုအခါ ကုန္သည္ ညီေနာင္တို႔သည္ သဒၵါပီတိ အျပည့္အ၀ႏွင့္ ဘုရားရွင္ သီတင္းသုံးရာ လင္းလြန္းပင္ရင္းသို႔ သြားၾက၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား မုန္႔ႂကြပ္ေၾကာ္၊ ပ်ားမုန္႔ထုပ္ တို႔ႏွင့္ ဘုရားရွင္အား လွဴဒါန္းပူေဇာ္ျခင္းျပဳႀက၏။

ပထမဆုံး သရဏဂုံ တည္သူ

************************

ကုန္သည္ ညီေနာင္တို႔သည္  ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ အား မုန္႔ႂကြပ္ ေၾကာ္၊ ပ်ားမုန္႔ထုပ္ တို႔ႏွင့္  လွဴဒါန္း ပူေဇာ္ခဲ့ႀကသည္။ ဘုရားရွင္မွ ဤသို႔ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ခဲ့သည့္ အတြက္ ဗုဒၶံသရဏံ ဂစၦာမိ၊ ဓမၼံသရဏ ဂစၦာမိ ဟူသည့္ “ေဒြး၀ါဓိက” သရဏံဂုံ တည္ခဲ့ကုန္၏။ ထိုစဥ္က “ဘုရားရတနာ၊ တရားရတနာ” တည္းဟူသည့္ “ရတနာႏွစ္ပါး”သည္သာ ေပၚထြန္းခဲ့ၿပီး၊ သံဃာရတနာသည္ ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္း မရွိေသးေပ။ 

ထို႔ေၾကာင့္ လူသူ အမ်ားသည္ ရတနာႏွစ္ပါး အားသာ ဆည္းကပ္ ပူေဇာ္ေနၾကကုန္၏။ ဗုဒၶ၀င္ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္လွ်င္ ေဂါတမ ဘုရားရွင္ လက္ထက္၌ တဖုႆႏွင့္ ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ ညီေနာင္ တို႔သည္ ထူးျခားစြာ ဘုရားရွင္ အား ပထမဦးဆုံး ဆြမ္းကပ္ ပူေဇာ္ခြင့္ ရသူႏွင့္ ပထမဦးဆုံး သရဏဂုံ တည္သူမ်ား ျဖစ္ႀက၏။

ဆံေတာ္ရွစ္ဆူ

*****************

 ဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္ခြင့္၊ ဆြမ္းကပ္ခြင့္ ရခဲ့သည့္ အတြက္ ကုန္သည္ ညီေနာင္တို့ ၀မ္းေျမာက္ ပီတိျဖစ္ ခဲ့ရသည္။ တဖုႆႏွင့္ ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ ညီေနာင္တို႔သည္ ဆြမ္းကပ္လွဴ ပူေဇာ္ၿပီးလွ်င္ “အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ တို႔ အရွင္ျမတ္ဘုရားအား ထာ၀ရ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ ပူေဇာ္ႏိုင္ရန္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ပူေဇာ္ရာ တစ္ခုခုအား ေပးသနားေတာ္ မူပါဘုရား” ဟုေလွ်ာက္ထား ေလ၏။

 “ေကာင္းၿပီးခ်စ္သားတို႔” ဟု မိန္႔ေတာ္မူၿပီး သကာလ ဦးေခါင္းေတာ္အား သုံးသပ္ၿပီး ဆံေတာ္ျမတ္ (၈)ဆူအား ကုန္သည္ညီေနာင္တို႔ အား ေပးသနားေတာ္မူရာ တဖုႆႏွင့္ ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ ညီေနာင္တို႔သည္ ၀မ္းေျမာက္ပီတိ အျပည့္ႏွင့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ ဆံေတာ္(၈)ဆူအား သေဘၤာႏွင့္ ပင့္ေဆာင္ကာ ဥကၠလာပ တိုင္းျပည္ သို႔ ျပန္ခဲ့ႀက၏ ။ တဖုႆႏွင့္ ဘလိ္ႅက  ဘုရားရွင္၏ ဆံေတာ္(၈)ဆူအား ပင့္ေဆာင္ကာ ဥကၠလာပတိုင္းျပည္ သို႔ ျပန္လာလွ်င္ ဥကၠလာပတိုင္း ၏ ျပည့္ရွင္ မင္းျမတ္ ဥကၠလာပမင္းႀကီး ႏွင့္တကြ ျပည္သူ အေပါင္းတို႔က ေသာင္းေသာင္း ဖ်ဖ်ႀကိဳဆိုကာ ဆံေတာ္(၈) ဆူအား ဖူးေမွ်ာ္ ၾကည္ညိဳၾက၏။

ေနာင္ေတာ္ႀကီးေစတီ

*********************

 ထို႔အတူ ဆံေတာ္(၈) ဆူအား ေစတီေတာ္ အျဖစ္ တည္ထား ကိုးကြယ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ၾက၏။ ေစတီေတာ္အား “သိဂၤုတၱရ ကုန္းေတာ္” ၌ တည္ထား ကိုးကြယ္ရန္ မင္းႏွင့္ျပည္သူတို႔က ဆံုးျဖတ္ၿပီး သိဂၤုတၱရ ကုန္းေတာ္သို႔ ပင့္ေဆာင္ခဲ့ႀက၏။ သိဂုၤတၱရ ကုန္းေတာ္ သို႔ေရာက္လွ်င္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ၏ ဆံေတာ္(၈) ဆူ အား ႀကီးက်ယ္ ခမ္းနားသည့္ စံေက်ာင္း၊ မ႑ာပ္ႀကီး ေဆာက္လုပ္၍ပူေဇာ္ခဲ့ႀကသည္။ ယင္းစံေက်ာင္း မ႑ာပ္ေနရာ၌ အထိမ္း အမွတ္ေစတီ တစ္ဆူ တည္ထား ကိုးကြယ္ခဲ့ၾက၏။ ထုိေစတီကို “ေနာင္ေတာ္ႀကီးေစတီ”ဟု အမည္ေခၚဆိုခဲ့ႀက၏။

ဌာပနာ ထားေသာ ဓာတ္ေတာ္ျမတ္ ၄-ပါး

********************************

 ဥကၠလာပ မင္းႀကီး တည္ထား ကိုးကြယ္ေတာ္ မူေသာ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ႀကီး ၌ ဘုရား ၄-ဆူ၏ ဓာတ္ေတာ္ျမတ္ေလးဆူ ကို ဌာပနာထားသည္ ဟု အဆို မိန့္ရွိခဲ့သည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ တို႕၏ ဆံေတာ္ျမတ္၊ ဓာတ္ေတာ္ျမတ္ တို႔အား ရန္သူတို႔ အလြယ္တကူ မဖ်က္ဆီးႏိုင္ရန္အတြက္ နတ္တို႔သည္ ဌာပနာ တုိက္ ထည့္သြင္း တည္ရန္ ႀကံ႐ြယ္ၿပီး သိဂုၤတၱရ ကုန္းေတာ္ အလယ္တည့္တည့္၌ “ေဇာက္ ၄၀၄ေတာင္၊ အနံ ၄၄ ေတာင္ရွိ သည့္ ဥမင္လိုဏ္ေခါင္း တစ္ခုတူးခဲ့၏။ ထိုဥမင္လိုဏ္ေခါင္းအတြင္း၌....

၁...ဆူးေလနတ္ႀကီးထံမွ ရရွိေသာ ကကုႆန္ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ၏ ေတာင္ေ၀ွးေတာ္
၂..ေရာဟဏီ မည္ေသာ ဗိုလ္တေထာင္ နတ္ႀကီးထံမွ ရရွိသည့္ ေကာဂမန ျမတ္စြာဘုရားရွွင္ ၏ ေရစစ္ေတာ္
၃..ဒကၡိဏ မည္ေသာ သကၤန္းကြ်န္း က်ိဳကၠဆံ နတ္ႀကီး ထံမွ ရရွိသည့္   ကႆပျမတ္စြာဘုရားရွင္ ၏ ေရသႏုပ္ သကၤန္းေတာ္ျမတ္
၄..တဖုႆႏွင့္ ဘလႅိက ညီေနာင္တို ႔ထံမွ ရရွိေသာ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္ ၏ ဆံေတာ္ျမတ္(၈)ဆူအား မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ တေပါင္း လျပည့္ေန႔၌ ေက်ာက္ဖ်ာ အခင္းအကာ မ်ား ျပဳလုပ္၍ ဌာပနာတုိက္ ထည့္သြင္းေတာ္ မူခဲ့သည္။ 

 ထို ဆံေတာ္ဓာတ္ တို႔ကို 'အၿမိႆရ' မည္ေသာ ေမွာ္ဘီ နတ္ႀကီးက ေစာင့္ရသည္ ဟု ေမာ္ေဓာ ရာဇာ၀င္ သမိုင္းႏွင့္ ေရႊတိဂံု သမိုင္း၊ အျခား ပညာရွိ တို႔ကဆိုၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ေက်ာက္ဖ်ာတိုက္ ၏ အထက္ ၌ ေက်ာက္ဖ်ာတင္ ၍ ဌာပနာတုိက္ အား ပိတ္ခဲ့၏။.........................

 

ေရႊတိဂံု (၁)

 

ေရႊတိဂံု (၂)

 

ေရႊတိဂံု (၃)

 

ေရႊတိဂံု (၄)

 

ေရႊတိဂံု (၅)

 

ေရႊတိဂံု (၆)

 

ေရႊတိဂံု (၇)

 

ေရႊတိဂံု (၈)

 

ေရႊတိဂံု (၉)

 

ေရႊတိဂံု (၁၀)

YouTube မွာ Toe Kyaw Kyar တင္ထားတဲ့ ေရႊတိဂံု သမိုင္း Video ဆယ္တြဲ ကို ဤဆိုဒ္ သို႔ ျမန္မာ

တို ႔အတြက္ ဗဟုသုတ Website မွေစတနာျဖင့္ ပံ႔ပိုးေပးထား ပါသည္။