ဒုစရိုက္ ဟူေသာစကားကို အမ်ားသူငါ ေျပာဆို သံုးစြဲေနၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ဒုစရိုက္၏ အနက္ အဓိပၸါယ္ ကိုလည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ဒုစရိုက္၏ သေဘာသဘာ၀ကို လည္းေကာင္း အခ်ိဳ႔ ကသာ သိသည္။ အခ်ိဳ႔က မသိရွိၾကေပ။
ဒုစရိုက္ဆိုေသာ စကားသည္ ပါဠိစကားျဖစ္သည္။ ဒု-မေကာင္းေသာ။ စရိတ-က်င့္ၾကံျပဳလုပ္ျခင္း ဟူ၍ အနက္ ရသည္။
မေကာင္းေသာ ကိုယ္မႈ၊ မေကာင္းေသာ ႏႈတ္မႈ၊ မေကာင္းေသာ စိတ္မႈတို႔ကို ဒုစရိုက္ ဟုေခၚသည္။
ဘုရားရွင္၏ ေဟာၾကားခ်က္ အရ ဒုစရိုက္ ၁၀-ပါးရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ ဒုစရုိက္ ကာယကံ ၃-ပါး။ ဒုစရိုက္ ၀စီကံ ၄-ပါး။ ဒုစရုိက္ မေနာကံ ၃-ပါးတို႔ ျဖစ္သည္။
ယင္းတို႔တြင္
(၁) သူ႔အသက္သတ္ျခင္း (ပါဏာတိပါတ)
(၂) ပိုင္ရွင္က ကိုယ္ႏႈတ္ တို႔ျဖင့္ မေပးအပ္ေသာဥစၥာကို ခိုးယူျခင္း။ (အဒိႏၷာဒါန)
(၃) ကာမဂုဏ္တို႔၌ မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္း။ (ကာေမသုမိစၧာစာရ)
တို႔သည္ ဒုစရိုက္ ကာယကံ ၃-ပါး ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔ကို အမ်ားသူငါ အားလံုးလိုလိုပင္ သိရိွၾကသည္။
သို႔ရာတြင္ ဒုစရိုက္ ၀စီကံ ၄-ပါးကိုကား အသိနည္းၾကေပသည္။
ဒုစရိုက္ ၀စီကံ ၄-ပါးမွာ-
(၁) မဟုတ္မမွန္ ေျပာဆိုျခင္း။ (မုသာ၀ါဒ)
(၂) ကုန္းတိုက္စကား ေျပာဆိုျခင္း။ ခ်စ္သူႏွစ္ဦး ကြဲကြာသြားေအာင္ ရန္တိုက္ေပးျခင္း။ (ပိသုဏ၀ါစာ)
(၃) ဆဲေရးတိုင္းထြာျခင္း စေသာ ၾကမ္းတမ္းေသာ စကား ေျပာဆိုျခင္း။(ဖရုသ၀ါစာ)
(၄) အက်ိဳးမရွိ အႏွစ္မဲ့ေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္း။ (သမၨပၸလာပ) တို႔ ျဖစ္သည္။
ဒုစရိုက္ မေနာကံ ၃-ပါးကိုလည္း အသိနည္းၾကေပသည္။
ယင္းတို႔မွာ-
(၁) သူတပါးပစၥည္းကို ငါ့ဟာ ျဖစ္လွ်င္ ေကာင္းေလစြ-ဟု မတရားၾကံစည္ျခင္း။ (အဘိဇၩာ)
(၂) သူတပါးကို ေသေက်ပ်က္စီးေစလိုျခင္း။ (ဗ်ာပါဒ)
(၃) အယူမွားျခင္း။ (မိစၧာဒိ႒ိ) တို႔ျဖစ္သည္။
ဤေနရာ၌ အယူမွားျခင္း ဆိုသည္မွာ ကံ-ကံ၏ အက်ိဳးကို မယံုၾကည္ျခင္း ျဖစ္သည္။
တနည္းအားျဖင့္-ေကာင္းမႈလုပ္လွ်င္ ေကာင္းက်ိဳးရသည္။ မေကာင္းမႈလုပ္လွ်င္ မေကာင္းက်ိဳး ရသည္ - ဟု မယံုၾကည္ျခင္း။
ေကာင္းမႈလုပ္လည္း ေကာင္းမႈမျဖစ္၊ မေကာင္းမႈလုပ္လည္း မေကာင္းမႈ မျဖစ္-ဟူေသာ အယူ မွားျခင္း မ်ိဳး ျဖစ္သည္။
ဤဒုစရိုက္ ၁၀-ပါးသည္ အျပစ္ႀကီးလွသည္။ အပါယ္သို႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာ လမ္းခရီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အကုသလကမၼပထ-ဟုလည္း ေခၚသည္။
ဤဒုစရိုက္ ၁၀-မ်ိဳး အကုသိုလ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔တြင္ မိစၧာဒိ႒ိ ဒုစရိုက္ျဖစ္ေသာ ကံ-ကံ၏ အက်ိဳးကို မယံုၾကည္မႈသည္ အျပစ္အႀကီးေလးဆံုး ျဖစ္ေၾကာင္း ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့သည္။
မိစၧာအယူ အစြဲသန္လွ်င္ သန္သေလာက္၊ အယူသည္းလွ်င္ သည္းသေလာက္ ေသျပီးေနာက္ ငရဲ သို႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ က်ေရာက္ခံရေၾကာင္း၊
ကမၻာပ်က္၍ သတၱ၀ါမ်ား ျဗဟၼာဘံု သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ၾကေသာ္လည္း မိစၧာ ဒိ႒ိငရဲသားမွာ ေျပာင္းခြင့္မရ။ ဆက္၍ ငရဲ၌ ခံေနရေၾကာင္း က်မ္းဂန္တို႔၌ အတိအလင္း မိန္႔ဆိုထားသည္။
From...ေထရဝါဒ တို႔တိုင္းျပည္
No comments:
Post a Comment