အမ်ိဳးသမီးေတြ ရဲ႕ မ်ိဳးဆက္ပြား အဂၤါေတြ မွာ ပထမဆံုး ေပၚတတ္ တဲ့ ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ ဆဲလ္ေတြ မထိန္း ခ်ဳပ္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီး ႀကီးထြားတဲ့ အခါမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ မမ်ိဳးဥ အိမ္၊ သားအိမ္၊ သားအိမ္ေခါင္း၊ မိန္းမကုိယ္ နဲ႔ မိန္းမကိုယ္ အျပင္ပုိင္းေတြ မွာ ျဖစ္တတ္ တဲ့ ကင္ဆာေတြ ပါဝင္ေနပါတယ္။
ဒီ ကင္ဆာ အမ်ားစု ဟာ အသက္ႀကီး တာ၊ မ်ိဳး႐ိုး ဗီဇ၊ ဘဝေနထိုင္ စားေသာက္မႈ ပံုစံနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အေျခ အေန စတာေတြ နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္တတ္ တဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ ကုိသာ သိထားမယ္ ဆုိရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ေလ်ာ့က်ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ရမယ့္ နည္းေတြ ကုိ လုိက္နာၿပီး ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ ထားႏိုင္ပါ လိမ့္မယ္။
မ မ်ိဳးဥအိမ္ ကင္ဆာ
***************
ဘယ္လိုေရာဂါမ်ိဳး လဲ –
မမ်ိဳးဥ အိမ္ ကင္ဆာ က အျဖစ္မ်ားဆံုး သားဖြား မီးယပ္ ဆုိင္ရာ ကင္ဆာေတြ အနက္ တစ္ခုျဖစ္ ပါတယ္။ ဒီ ကင္ဆာ က မမ်ိဳးဥအိမ္ ရဲ႕ အေပၚယံ လႊာမွာ စတင္ျဖစ္ တတ္ၿပီး ေရာဂါ အဆင့္ျမင့္တဲ့ အထိ ဘာ လကၡဏာ မွ မျပသ တတ္ပါဘူး။
လကၡဏာမ်ား –
မ မ်ိဳးဥအိမ္ ကင္ဆာ အေစာပိုင္း အဆင့္မွာ သိသာထင္ရွား တဲ့ လကၡဏာ ကုိ မျပသႏိုင္ပါဘူး။ ေရာဂါ အဆင့္ျမင့္ လာခ်ိန္မွာ တင္ပဆံု ႐ိုးကို ဖိထား သလို ခံစားရတာ၊ ဝမ္းဗိုက္ေရာင္ ရမ္းတာ၊ ေလပြတာ နဲ႔ ေလထ တာ၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္ အန္ခ်င္ျဖစ္တာ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္တာ၊ ဝမ္းေလွ်ာ တာ စတဲ့ အူ အေလ့အထ ေျပာင္း လဲ တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အလြန္ ပင္ပန္း ေနတာ မ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေသာ အခ်က္မ်ား –
မမ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခက အသက္ႀကီး လာတာနဲ႔အမွ် ျမင့္တတ္လာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေသြးဆံုးခ်ိန္ တစ္ဝို္ုက္မွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တျခား ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့ အခ်က္ေတြက မမ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ မ်ိဳး႐ိုးရွိတာ၊ ကုိယ္ဝန္ မေဆာင္ဖူးတာ၊ ေသြးဆံုးေဝဒနာ သက္သာေအာင္ အီးစထ႐ိုဂ်င္ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးတည္း ကုသမႈကုိ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ခံယူဖူးတာတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
သားအိမ္ ကင္ဆာ
**************
ဘယ္လိုေရာဂါ မ်ိဳးလဲ –
သားအိမ္ ကင္ဆာ အမ်ားစု ဟာ ေသြးဆံုးၿပီးေနာက္ မွာ သားအိမ္ အတြင္း လႊာမွာ စတင္ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္ ။ သားအိမ္ အတြင္းလႊာ ဆဲလ္ေတြ ဟာ မထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ႀကီးထြား လာၿပီး သားအိမ္ တစ္သွ်ဴးေတြ ထဲကုိ က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ လာကာ သားအိမ္ ကင္ဆာ ကုိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
လကၡဏာမ်ား –
သတိထား သင့္တဲ့ လကၡဏာေတြ ကေတာ့ မိန္းမကုိယ္ မွ ထံုးစံ မဟုတ္တဲ့ ေသြးဆင္း တာ၊ ေသြးဆံုး ၿပီးေနာက္ ေသြး ဆင္း တာ၊ ဆီးသြားစဥ္ နာက်င္တာ၊ ဆီးသြား ရခက္တာ၊ ကာမစပ္ယွက္မႈ အတြင္း နာက်င္တာ နဲ႔ တင္ပဆံု ႐ိုး နာက်င္တာ တို႔ပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေသာ အခ်က္မ်ား –
ဒီ ကင္ဆာကုိ ျဖစ္ေစႏိုင္ တဲ့ အခ်က္ေတြ က ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ အီစထ႐ိုဂ်င္ ေဟာ္မုန္း အဆင့္ ေလ်ာ့က် သြားတာေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ အီစထ႐ိုဂ်င္ ေဟာ္မုန္း နဲ႔ ဆက္စပ္ေန တဲ့ အခ်က္ေတြ က အဝလြန္ တာ (အဆီမ်ား တဲ့ တစ္သွ်ဴးေတြ က အီစထ႐ိုဂ်င္ ေဟာ္မုန္း ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္)၊
အီစထ႐ိုဂ်င္ ေဟာ္မုန္း တစ္မ်ိဳးတည္း ကုသမႈ ခံယူတာ၊ ရင္သား ကင္ဆာ ကုသ ရာမွာ Tamoxifen လို အီစထ႐ိုဂ်င္ နဲ႔ တူတဲ့ေဆး မွီဝဲတာ၊ ရာသီ လာခ်ိန္ေစာၿပီး ေသြးဆံုးေနာက္က် တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ မေဆာင္ တာတို႔ပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အူမႀကီး ကင္ဆာ မ်ိဳး႐ုိး ရွိရင္လည္း သားအိမ္ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ကို ျမင့္ တက္ေစ ပါတယ္။
သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ
******************
ဘယ္လိုေရာဂါ မ်ိဳးလဲ –
သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ဟာ သားအိမ္ေခါင္း ဆဲလ္ေတြ ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ အေျပာင္း အလဲေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ တတ္ပါတယ္။
လကၡဏာ မ်ား –
ကာမ စပ္ယွက္ မႈျပဳၿပီး ေသြးထြက္ တာ၊ မိန္းမကိုယ္ မွ အရည္ဆင္း တာနဲ႔ ရာသီ လာခ်ိန္ တစ္ခ်ိန္နဲ႔ တစ္ခ်ိန္ၾကား ပံုမမွန္ ေသြးဆင္း တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ျဖစ္ႏို္င္ေျခမ်ားေသာ အခ်က္မ်ား –
ႂကြက္ႏို ႔ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး (HPV) ဟာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ေစ တဲ့ အဓိက အႏၲရာယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ HPV ပိုး ကူးစက္မႈ က အလြန္ အျဖစ္မ်ား ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ ပိုး အမ်ိဳးအစားေတြ ကသာ ကင္ဆာ အႀကိဳ အဆင့္ အေျပာင္း အလဲေတြ ကုိ ျဖစ္ေစၿပီး သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ကာမ စပ္ယွက္ မႈေၾကာင့္ HPV ပုိး ကူးစက္ႏိုင္ ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ တာ က HPV ပုိး ကူးစက္ ခံရ တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ မွာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ကို ျမင့္တက္ေစ ပါတယ္။ ပံုမွန္ သားအိမ္ေခါင္း အသား စယူ စစ္ေဆး မႈ ခံယူတာ က ကင္ဆာ အႀကိဳ ဆဲလ္ေတြ ရွိ၊ မရွိ သိႏိုင္ပါတယ္။
မိန္းမကိုယ္ အျပင္ပုိင္း ကင္ဆာ
************************
ဘယ္လိုေရာဂါ မ်ိဳးလဲ –
မိန္းမကုိယ္ ႏႈတ္ခမ္းသား နဲ႔ မိန္းမကိုယ္ အဝ အပါ အဝင္ မိန္းမကိုယ္ အျပင္ပိုင္း မွာ ကင္ဆာ အျဖစ္ မမ်ား ပါဘူး။ ဒီ ကင္ဆာက ျဖည္းျဖည္း ခ်င္း ႀကီးထြား လာတဲ့ ကင္ဆာျဖစ္ၿပီး အသက္ႀကီး တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ မွာ အျဖစ္ မ်ားဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။
လကၡဏာမ်ား –
မိန္းမကိုယ္ အျပင္ပိုင္း ယားယံမႈ က တစ္လ ထက္ ပိုၾကာၾကာ ျဖစ္တာ က အသိသာ ဆံုး လကၡဏာ ပါ။ မိန္းမကိုယ္ နာက်င္တာ၊ မိန္းမ ကိုယ္ မွ ေသြးဆင္း တာ၊ မိန္းမ ကိုယ္ ပူစပ္ ပူေလာင္ ျဖစ္တာနဲ႔ မိန္းမကိုယ္ မွ အရည္ ဆင္းတာေတြ လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ျဖစ္ႏို္င္ေျခမ်ားေသာ အခ်က္မ်ား –
အသက္ႀကီး သူေတြ မွာ မိန္းမ ကိုယ္ အျပင္ပုိင္း မွာ ကင္ဆာ အျဖစ္မ်ား ပါတယ္။ ဒီ ကင္ဆာ အျဖစ္ မ်ားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ က အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ႂကြက္ႏို႔ ဗိုင္းရပ္စ္ပုိး ကူးစက္ ခံရတာ က မိန္းမကိုယ္ အျပင္ ပုိင္းမွာ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ (အထူး သျဖင့္ အသက္ ၄၀ ေအာက္မွာ) ကို ျမင့္တက္ေစ ပါတယ္။
ႂကြက္ႏို႔ ဗိုင္းရပ္စ္ပုိး ဟာ ကင္ဆာ အႀကိဳ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ ရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပုိမ်ား ပါတယ္။
မိန္းမကိုယ္ ကင္ဆာ
***************
ဘယ္လိုေရာဂါ မ်ိဳးလဲ –
မိန္းမကိုယ္ အတြင္းမွာ ျဖစ္တဲ့ ရွားပါး တဲ့ ကင္ဆာ မ်ိဳးပါ။ အသက္ႀကီး တဲ့ အမ်ိဳး သမီးေတြ မွာ အျဖစ္မ်ား ဆံုး ကင္ဆာပါ။
လကၡဏာ မ်ား –
မိန္းမကိုယ္ ကင္ဆာ အေစာပိုင္း အဆင့္မွာ ဘာ လကၡဏာမွ မျပတတ္ ပါဘူး။ လကၡဏာ အေန နဲ႔ ျပမယ္ ဆိုရင္ မိန္းမကိုယ္ နာက်င္တာ၊ မိန္းမကိုယ္ အရည္ ဆင္းတာနဲ႔ ေသြးဆင္း တာေတြပဲ ျပသ တတ္ပါတယ္။
ျဖစ္ႏုိင္ေျခ မ်ားေသာ အခ်က္မ်ား –
ႂကြက္ႏို႔ ဗိုင္းရပ္စ္ပုိး ဟာ မိန္းမကိုယ္ ကင္ဆာ နဲ႔ ဆက္စပ္ မႈ ရွိပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္တာ ကလည္း မိ္န္းမကိုယ္ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ကို ျမင့္တက္ေစ ပါတယ္။ မ်ိဳးဆက္ပြား လမ္းေၾကာင္းဆုိင္ရာ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ေလ်ာ့က်ေအာင္ မိသားစု မ်ိဳး႐ိုး ကုိ သိတာက ကင္ဆာ မျဖစ္ခင္ ေစာေစာ စီးစီး ေရာဂါ ရွာေဖြ တာနဲ႔ ကာကြယ္ တာေတြ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။
အစား အေသာက္၊ ေလ့က်င့္ခန္း နဲ႔ ဘဝေနထိုင္ မႈ ပံုစံေတြ ကုိ က်န္းမာေရး နဲ႔ ညီၫႊတ္ေအာင္ ေနထုိင္ တာ ကလည္း ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္ ပါတယ္။ ပံုမွန္ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈ ခံယူ တာက မ်ိဳးဆက္ပြား လမ္းေၾကာင္း မွာ ျဖစ္တတ္ တဲ့ ကင္ဆာေတြ ကုိ အေစာပုိင္း အဆင့္ ကတည္းက သိႏိုင္ၿပီး ေစာေစာကုသ မႈ ခံယူတာေၾကာင့္ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းႏို္င္ေျခ မ်ားပါတယ္။
From...Good Health
No comments:
Post a Comment